Archives de catégorie : oc

Censurem lo centralisme !

Lo 4 de decembre après 20h, l’Assemblada nacionala a causit : 331 deputats an fait tombar lo govèrn Barnier pel biais de la mocion de censura depausada pel NFP.

Aquela serada es pas que l’abotiment logic de tres meses de longairinas de l’èx-primièr ministre, fasent de mai bon grat dalhar la camba cap a la dòna Le Pen.

Es tanben lo fracàs del dit « arc republican » a s’endevenir sus de sicuts pertocant l’ensemble dels ciutadans e qu’a ofèrt al public l’imatge d’un poder legislatiu incapable de far rampèl a l’executiu levat en lo menaçant de l’ultim recors a la censura.

Es enfin la soma dels actes d’un president indiferent e arrogant, semblant considerar l’exercici del poder coma una vulgara tele-realitat.

Pel Partit Occitan, lo presidencialisme e lo centralisme a la francesa meton l’ensemble de las ciutadanas e dels ciutadans a la mercé dels capricis d’unes. Coma o constatàvem ja en setembre quand arribèt Michel Barnier a Matignon, lo centralisme daissa TOT lo poder entre las mans d’un sol nivèl de decision.

Aquel sistèma es incapable de rebatar la diversitat e de crear una cultura del compromés qu’es indispensabla en democracia. La sola via de sortida per nosautres es la mesa en plaça d’una Republica federala dins la quala seriá donat de vertadièrs poders autonòmas a las regions.

Partit Occitan, lo 05/12/2024

La crisi de l’agricultura seguís

Lo Mercosur servís de detonator per una ondada novèla de manifestacions. Mas la crisi exitissiá abans. Es possible de comprendre çò que se passa en fasent creire que i a una sola colèra, una sola agricultura, un sol modèl ?

Los agricultors e las agricultritz fan ausir que son pas contents. Es la seguida de çò que coneguèrem l’an passat. L’eventuala signatura del tractat Mercosur es pas qu’un episòdi mai.
Dempuèi d’annadas la politica agricòla se fa al detriment dels paisans qu’an de revienguts modèstes, los qu’an mai de dificultats que los autres. Son pas aquestes que recebon lo mai gran sosten de l’Euròpa pel biais de la Politica Agricòla Comuna (PAC) o dels govèrns franceses que se succediguèron.

La PAC actuala es pas justa. Servís encara tròp en prioritat l’agricultura intensiva, pauc respectuosa de l’environament e que pren pauc en compte la question climatica. Mas nos cal pas enganar : acusar l’Euròpa de tot çò que va mal es una manòbra politica qu’oblida que los Estats, coma lo nòstre, son responsables de las decisions europèas.

Tot parièr las declaracions que d’unes fan a parlant « d’ecologia punitiva » son perniciosas. La punicion, que ne sentissèm los premicis, serà colleciva e plan mai sevèra. L’afondrament de la biodiversitat es ja una realitat. Los risques que son ligats a una agricultura productivista que subrexplèita las ressorgas coma l’aiga e que se preocupa pas de la tèrra e de sa preservacion, nos mena dret cap a una catastròfa alimentària sens parièra.

Lo partit occitan tòrna dire que sosten una agricultura paisana, de proximitat, qualitadosa, que poirà portar sa pèira per lutar contra lo cambiament climatic e per salvagardar la biodiversitat. Consideram que i a pas una sola e unica agricultura francesa. N’i a que nos vòlon far creire aquò en parlant d’una colèra, d’una reivindicacion unica e unifòrma. Existisson diferents modèls d’agricultura en França qu’an, còps que i a, d’interèsses divergents.

Lo Mercosur pòt pas servir de pretèxte per escafar aquela diversitat e per far doblidar que los interèsses dels uns son pas totjorn los dels autres. Lo Mercosur, que se negocia dempuèi d’annadas, dèu pas tanpauc fragilizar una agricultura ja en dificultat. Las nòrmas sanitàrias impausadas en cò nòstre devon èstre respectadas e controladas estrictament quand òm impòrta de produits agricòlas.Es una evidéncia ; es quitament pas necessari de’n discutir.

Fa pas cap de dobte que lo trabalh dels agricultors dèu èstre pagat a sa valor justa e dèu permetre a cada paisana e paisan de viure.

La responsabilitat dels poders publics — autoritats europèas e francesas— es engatjada mas tanben la dels consumidors. Aquestes, an la responsabilitat de consumir d’un autre biais e de donar la prioritat als produits mai vertuoses per lor santat, per l’environament e per l’avenir de lors enfants. Aquò dubrís un capítol mai : las consequéncias destructoras del « pas car » e del « poder de crompar » .

Partit Occitan lo 19/11/2024

Congrès de l’AMF : una denonciacion mai del centralisme !

L’associacion dels cònses de França denóncia lo centralisme e la volontat de l’Estat de far pagar lo deficit budgetari a las comunas. Mas fa d’annadas que los elegits locals se dison encolerats…e res càmbia pas.

Aquesta setmana se debana a Paris lo congrès de l’AMF ( associacion dels conses de França). l’AMF onsidèra que lo projècte de budget de l’Estat per 2025 se farà sus l’esquina de las comunas en rason dels estalvis que seràn faits en redusir de 5 miliards la moneda que serà donada a las comunas.

Per l’AMF seràn pas 5 miliards mas en realitat 11 miliards que seràn pres sus las divèrsas dotacions a las comunas. Per l’associacion es, a còp segur, una entrava a la creissença, a l’investiment e marcarà una degradacion mai dels servicis publics sens per aquò solucionar la crisi de las finanças publicas.

Los elegits de l’AMF demandan tanben que sián melhoradas las condicions de trabalh dels elelgits locals. Las vocacions començan de mancar. L’AMF demandarà al primièr ministre « una vertadièra descentralizacion ». Lo president de l’AMF, lo cònsol de Canas, explica que : « lo centralisme es costós e qu’entrava l’iniciativa locala ».

De segur son d’idèas que lo Partit Occitan pòt pas contestar. La necessitat de mai d’autonomia fiscala per las collectivitats, la denonciacion del centralisme son de causas que ditz lo Partit occitan dempuèi d’annadas.

Las divèrsas associacions d’elegits de las collectivitats territorialas daissan pas de far regularament de comunicats per denonciar lo centralisme e sas derivas.

Mas nos podèm interrogar sus l’eficacitat d’aquelas denonciacions. A cada decision de l’Estat per redusir los mejans de las collectivitats ( impòst remplaçat per una dotacion d’Estat, reduccion regulara de las dotacions …) s’ausisson de paraulas definitivas sul centralisme mas…las causas seguisson coma abans. Auràn la capacitat, e subretot la volontat, los elegits d’aquelas associacions per obligar lors partits que govèrnan a París a metre en causa lo centralisme ?

Tot aquò fa pas que refortir l’idèa que, per cambiar vertadièrament los rapòrts entre l’Estat central e las collectivitats, çò mai eficaç seriá que i aguèsse d’elegits pregondament convençuts que l’autonomia de las collectivitats es la via que nos cal seguir. Donc una reflexion dels occitanistas sus lor engatjament dins las eleccions municipalas de 2026 dins las nòstras comunas es necessària se volèm sortir de declaracions qu’an pas de seguida.

Los feminicides, n’i a pro !

A l’ora d’escriure aquelas linhas, son 122 feminicides que foguèron repertoriats. E malastrosament, o sabèm, aquela chifra evolucionarà encara d’aicí la fin de 2024… 122 femnas qu’an pas totjorn de nom dins los articles e reportatges que lor son consacrats… 122 femnas que foguèron tuadas en causa de lor genre… 122 femnas victimas d’un sistèma de poder que favorisa la banalisacion de las violéncias sexistas e sexualas atal coma lo murtre a caractèr misogine. Un sistèma de poder qu’espandís las violéncias als mainatges coma a las personas LGBTQIA+.

Las chifras parlan, e los feminicides son pas tan sovent d’agressions dins de parkings la nuèit coma nos o volrián far creire. Dins 91% dels cases, las victimas coneisson lor agressor (chifras 2019). Mai d’una femna de dos (53%, 2017) e mai de sièis jovas femnas de dètz dison aver ja estat victimas de secutament o d’agression sexuala al mens un còp dins lor vida (63%, ibid). Cada an en mejana, 213 000 femnas patisson de violéncias fisicas o sexualas, 29% d’entre elas an entre 18 e 29 ans (Sorsa : Nous Toutes).

Quitament se las causas avançan en dètz ans, amb un mai grand nombre de denonciacions (+98% entre 2017 e 2022) e especialament una diminucion leugièra dels feminicids conjugals (130 en 2017 contra 118 en 2022)… Aquela chifra sanglaçanta demòra tròp nauta e l’acompanhament de las victimas deu far l’objècte d’esfòrces suplementaris de la part de las fòrças de l’òrdre. Subretot quand las ditas victimas de feminicides avián ja fa part de la violéncia del conjunt o quand las violéncias se pòdon tanben cometre en linha. (Sorsa : Centre Hubertine Auclert). Se l’afar Gisèle Pélicot es uèi l’illustracion malcoranta de l’insecuritat de las femnas d’en pertot e en cò elas comprés, es tanben l’exemple d’un procediment qu’es anat duscas al procès contràriament als 86% de planhs per violéncias sexualas classificats sens seguida en 2024.

A la velha de la jornada internacionala per l’eliminacion de las violéncias faitas a las femnas (lo 25 de novembre), lo Partit occitan exprimís tota sa solidaritat e son sosten a las femnas victimas de violéncias de genre e las estructuras que s’esfòrçan d’eradicar aquel flèu. Dins sa volontat d’una societat benvolenta e apasimada, lo PÒc apèla los poders publics a renfortir los otisses d’informacion e de prevencion que dispausan… a començar per l’Estat que deu tornar sus sa diminucion de 10% del budget autrejat a la luta per l’egalitat òmes-femnas. Apèla tanben a una melhora formacion dels policièrs sus aquelas questions. Lo benestar, la securitat e la vida de la mitat de l’umanitat, aquò se barata pas !

Partit Occitan lo 18/11/2024

Èstre Occitanista ? De responsas multiplas.

L’engatjament tanben dèu èstre multiple e superar l’artificiala diferenciacion entre occitanisme dit politic e occitanisme dit cultural

A la question pausada aqueste dissabte 9 de noveme a Tolosa : « Qué vòl dire èstre occitanista en 2024 ? » las responsas foguèron multiplas e variadas. Totas e totes foguèron d’acòrd per dire que los intervenents de la jornada portèron fòrça matèria que permet de comprendre çò qu’es estat realizat pel passat e tanben tot çò que nos demòra de far.

La matinada comencèt per un agach sus las annadas 1960-1980 quand l’occitanisme semenèt las granas de tot çò que deviá espelir entre 1980 e 2000. Un occitanisme fòrça militant que « comptava pas sas oras, son energia e sa moneda ». Puèi venguèt lo moment de far lo punt sus l’escòla e l’ensenhament en general. Dos especialistas plan implicats dins l’ensenhament public e dins l’ensenhament associatiu (de l’occitan e en occitan ) venguèron dire que se tròban uei dins un contèxte plan diferent de çò qu’èra fa qualques annadas. Lo desvolopament d’escòlas, de corses, de filièras, es mai complicat, los obstacles nombroses.

Mas d’annadas d’experiéncia, de professors formats, de mainatges escoliats en occitan que son ara adultes, son per l’avenidor un potencial dels màgers. Çaquelà, de militants, d’engatjament ne calrà tojorn e encara, per superar las dificultats.

Cal tanben far de politica, participar a la vida de la ciutat, èstre ont se prenon las decisions per donar lo còp de man necessari a l’energia militanta. Es un pauc çò que sortiguèt de totes los debats de la jornada. De joves militants èran venguts dire lor caminament, lo perqué de lor engjatment occitanista. Un occitanisme rencontrat per de rasons divèrsas : la familha, un professor, un cambiament de region…las rasons e las motivacions son multiplas.

Puèi, concrètament, l’engatjament pòt desembocar sus un mestièr que permet una accion publica. Es çò que nos diguèron doas encargadas de mission que trabalhan o trabalhèron per de vilas e d’aglomeracions que donan una preséncia publica a la lenga (Baiona e Tolosa en aqueste cas).
Tanben l’engatjament es la volontat de far partatjar al mai grand nombre lo combat en favor de la lenga occitana. Èran venguts monde de La Passem, amb d’imatges e tanben de responsas pels que se demandavan coma s’organiza aquela corruda en favor de la lenga. De questions nombrosas tanben per saber cossí se poiriá ( e se poirà ! ) reprodusir aquela fèsta esportiva e populara a l’entorn de la lenga occitana e de la cultura a de novèls territòris.

Un dels moments importants de la jornada foguèt subretot la preséncia de Maria Vergés, la Sindica d’Aran. Ela que dirigís lo Conselh Generau d’Aran venguèt dire la realitat de son territòri. De segur la lenga i es oficiala mas sufís pas : « Una lei pòt pas sauvar ua lenga. Cau mei qu’aquò ! ». En Aran tanben cau de de volontarisme en tot. E tanben estar dins la gestion dels afars quotidians d’un petit territòri coma la Val d’Aran es s’encargar de tot çò que fa la vida de cada jorn : la santat, l’environament, lo torisme, l’economia. La lenga e la cultura son indispensablas diguèt Maria Vergés, mes es pas qu’una partida de l’engatjament que cal metre dins l’accion politica de cada jorn. « Que cau har çò que cau entà que las gents vivin miélher ! ». Donc que cau har politica tanben.

E sembla plan aquò la conclusion de la jornada. Las frontièras artificialas entre accion dita « culturala » e accion dita « politica » devon totjorn èstre superadas quand gaitam las realitats, e aquò fa de temps, quitament en tota l’istòria de l’occitanisme. Es per aquò qu’una iniciativa per les futuras eleccions municipalas serà benlèu la planvenguda e permetrà a mai d’occitanisme (e d’occitanistas) de dintrar dins la vida e los afars de la ciutat. Aquò per menar lo combat en favor de drets qu’oblidam tròp sovent que son tan legitimes coma d’autres. La jornada foguèt rica de rencontres e d’escambis. Desirem que de rencontres novèls espeliscan.

Être Occitaniste ? Des réponses multiples.

L’engagement aussi doit être multiple et dépasser la différenciation  artificielle entre occitanisme dit politique et occitanisme dit culturel

À la question posée ce samedi 9 novembre à Toulouse : « Que veut dire être occitaniste en 2024 ? » Les réponses furent multiples et variées. Toutes et tous s’accordent à dire que les intervenants de la journée ont porté beaucoup de matière à réflexion permettant de comprendre ce qui a été réalisé par le passé et aussi tout ce qu’il nous reste de faire.

La matinée s’est ouverte par un regard sur les années 1960-1980 quand l’occitanisme semait les graines de tout ce qui devait éclore entre 1980 et 2000. Un occitanisme très militant qui « ne comptait pas ses heures, son énergie et son argent ». Puis est venu le moment de faire le point sur l’école et l’enseignement en général. Deux spécialistes très impliqués dans l’enseignement public et dans l’enseignement associatif (de l’occitan et en occitan ) vinrent dire qui se trouvent aujourd’hui dans un contexte très différent de ce qu’il était il y a quelques années. Le développement d’écoles, de cours, de filières, est plus complexe, les obstacles nombreux… Mais des années d’expérience, de professeurs formés, d’enfants scolarisés en occitan maintenant adultes, sont pour l’avenir un potentiel majeur. Pour autant, des militants, de l’engagement, il en faudra encore et toujours pour surmonter les difficultés.

Il faut aussi faire de la politique, participer à la vie de la cité, être là où se prennent les décisions pour donner le coup de main nécessaire à l’énergie militante. C’est un peu ce qui est ressorti de tous les débats de la journée. Des jeunes militants étaient venus parler de leur cheminement, le pourquoi de leur engagement occitaniste. Un occitanisme motivé par des biais divers : la famille, un professeur, un changement de région… Les raisons et les motivations sont multiples.

Puis, concrètement, l’engagement peut déboucher sur un métier qui permet une action publique. C’est ce que nous ont expliqué deux chargées de mission qui travaillent ou ont travaillé pour des villes et des agglomérations qui donnent une présence publique à la langue (Bayonne et Toulouse dans ce cas).

De plus, l’engagement est la volonté de faire partager au plus grand je nombre le combat en faveur de la langue occitane. Des organisateurs de la course La Passem, images et vidéos à l’appui, sont venus présenter leur action et aussi des réponses à celles et ceux qui se demandent comment s’y prendre pour mettre sur pied une course en faveur de la langue. De nombreuses questions aussi pour savoir comment on pourrait (et pourra !) reproduire cette fête sportive et populaire autour de la langue occitane et de la culture sur de nouveaux territoires.

Un des moments importants de la journée fut surtout la présence de Maria Vergés, la Sindica d’Aran. Elle qui dirige le Conselh Generau d’Aran est venue dire la réalité de son territoire. Bien entendu la langue y est co-officielle mais cela ne suffit pas : « Une loi ne peut pas sauver une langue. Il en faut plus que cela ! ».

En Aran aussi, il faut du volontarisme en tout. En outre, gérer les affaires d’un petit territoire comme le Val d’Aran c’est se charger de tout ce qui fait la vie quotidienne : la santé, l’environnement, le tourisme, l’économie. La langue et la culture sont indispensables dit Maria Vergés, mais ce n’est qu’une partie de l’engagement qu’il faut consacrer à l’action politique de chaque jour. « Il faut faire le nécessaire pour que les gens vivent mieux ! ». Il faut donc aussi faire de la politique.

Cela semble être une bonne conclusion de la journée. Les frontières artificielles entre action dite « culturelle » et action dite « politique » doivent toujours être dépassées quand nous regardons la réalité en face, et cela depuis  longtemps, même durant toute l’histoire de l’occitanisme. C’est pour cela qu’une initiative pour les futures élections municipales sera peut-être bienvenue et permettra aussi à l’occitanisme (et aux occitanistes) d’entrer dans la vie et les affaires de la cité… Et tout cela pour mener le combat en faveur de droits dont nous oublions trop souvent la caractère tout aussi légitime que d’autres. La journée a été riche de rencontres et d’échanges. Souhaitons que de nouvelles rencontres de cette nature voient le jour. 

La fugida endavant de Netanyahou

Fàcia a l’extension de la guèrra, al denegament dels drets umans, los Palestinians an mai dret que sempre a un Estat palestinian, los Israelians a una democratisacion vertadièra de lor politica. Aquí es la clau de la patz dins aquela region e dins lo monde.

Es amb una preocupacion crescuda que lo Partit Occitan e l’opinion publica mondiala assistisson, impoissents, a las consequéncias dramaticas del chaple del 7 d’octobre de 2023 volgut pel Hamas. Aquelas consequéncias, las avèm denonciadas. Assistissèm uèi a l’extension, pel govèrn d’extrèma-dreta d’Israèl d’una intervencion militara sens contrapartida. Sa rebecada disproporcionada a fait mai de 40 000 mòrts dins la benda de Gazà dont un quart de mainatges, sens comptar los milierats de desapareguts, nafrats o invalides.

La fugida endavant de Netanyahou s’espandís uèi a l’ensemble de l’Estat libanés, guinhant sens distinccion las milícias chiitas e las populacions civilas. Pasmens, l’exòde repetit del nòrd al sud de Gazà (2 milions de desplaçats gazaoís) e lo d’un milion de libaneses fan pas flaquir l’intervencion militara israeliana, denegant tot respècte dels drets internacionals e lo de las populacions civilas.

Pasmens podèm pas amudir lo fait que, fàcia a la faiçon inacceptabla que Netanyahou fa sa guèrra, se tròban d’organizacions politicas e militaras e quitament d’Estats (Iran, Siria) qu’empusan lo conflicte e encoratjanl’extension del conflicte per de messatges fanatics. Aqueles Estats, aqueles grops se trufan del patiment dels palestinians e dels libaneses coma se trufan de la democracia e dels drets umans. 

Las consequéncias politicas d’aquela guèrra a l’Orient-Pròche trespassan un conflicte localisat dont l’origina es la negacion d’una solucion politica : la reconeissença d’un Estat palestinian dins l’encastre dels acòrds de Camp David (1967) e d’Òslo (1993). 

La politica coloniala del govèrn israelian actual deu èsser condemnada concretament per las instàncias internacionalas : après de simplas presas de posicion, se devon donar los mejans d’arrestar lo nestejatge etnic e l’accaparrament de las tèrras pels colons israelians en Cisjordania.

Aquela guèrra trespassa la question dels interèsses particulièrs dels Estats de l’Orient-Pròche e la dels interèsses pròpres dels Estats occidentals. Aquel conflicte a pas per mira que lo manten de Netanyahou al poder. S’inscriu dins un contèxte mondial a las consequéncias pesugas ont los conflictes « locals » meton en dangièr la patz del monde. 

Lo Partit Occitan rapèla que lo sol principi d’autodeterminacion es indefugible e que permet a totes los pòbles de far conéisser lor dret a existir. Fàcia a l’extension de la guèrra, la question palestiniana deu pas èsser doblidada : es pas la font dels conflictes dins aquela region del monde mas la solucion. 

Partit Occitan lo 07/10/2024

Lo movement occitan en camin

Lo 9 de novembre vos prepausam de far un bilanç del camin fait pel movement occitan, jos totas sas formas. Nòstre objectiu es de donar la paraula als que fan d’accions ara en 2024. 

Es a partir de 1980 que foguèron fargadas las aisinas màgers que foncionan uèi, que siá dins lo domèni de l’escòla, de la creacion culturala, dels mèdias, de l’edicion mas tanben de l’accion politica. 

Abans, una generacion aviá preparat lo terrenh e aviá pausat las basas. 

Puèi, per lo començar de las annadas 2000, se dubriguèt una etapa novèla e d’eveniments importants ajudèron al desvolopament del movement occitan. Se creèron d’aisinas novèlas e se desvolopèt un professionalisme dins de sectors divèrses. 

Ara una generacion novèla a pres en man las operacions, a son biais. Cossí vei l’avenidor aquela generacion ? Quina concepcion de l’accion pòrta ? Ont ne sèm ? Quin camin es estat fait ? Quin camin demòra de far ? 

Lo 9 de novembre vos convidam a participar a aquel punt d’etapa, a soscar a tot çò que foguèt realizat e veirem coma farem per contunhar lo trabalh començat, tots amassa. 

Le document à télécharger

LEI NON DICHS DAU NÒU FRONT POPULARI E LO MAU FRANCÉS

 Va podèm dire, lo NFP a ben capitat dins lo temps cortet dei dos torns deis eleccions legislativas mai ren es jugat. 

Lo Nòu Front Populari permetèt de blocar l’irrupcion d’una extrèma drecha agressiva e descomplexada dei prepaus racistas tenguts per de candidats chausits a la lèsta, sovent analfabets politics, dins la seguida retoriciana macronista dau ni drecha ni senèstra e de l’aïrança acumulada fàcia ai practicas autoritàrias d’un poder acarat au moviment populari. L’impensat dei Gilets jaunes se paga comptant, non pòu èstre levat dau bilanç politic globau. Rèsta per la senèstra de faire l’analisi dei populismes ligats estrechament a aquelei revòutas remenadas, a la crosiera de totei lei recuperacions extrèmistas drechieras. 

Mai ren es jugat, car la coïna governamentala, après aqueleis eleccions contrariadas per lo poder, s’endevèn ambe lei subrenquants de la drecha LR, sei perlongaments a la Ciotti, sei combinasons clanicas qu’èran en vilha sota lo macronisme dominator. Mai tanben ambe la letra communàtoria de Macron que crida a l’union nacionala e lei manòbras dau RN que pensa, après sa revirada, au revenge de 2027. Per ara, quin solatjament per eu de pas durbir lo talh de sa tambolha economica cambiadissa !

 Lei revendicacions socialas (tant la reforma dei retiradas, la reduccion de l’assegurança chaumatge, la non responsa a l’urgéncia climatica coma a una politica energetica alternativa…) son totjorn dins l’espèra e lo programa dau NFP, mantengut au consentiment politic minimom, laissa de caire la democracia territoriala, lei revendicacions socioculturalas, l’estatut dei « lengas regionalas », per citar qu’elas. S’aquò se pòu comprendre, lo vuege democratic istoric èsta de comolar

La logica d’aquel acòrdi minimom resulta d’una amira sobeiranista tant per l’exagòn coma per Europa, de l’extrèma drecha ai chevenementistas,  pereu de l’estatut calhat de la màger part de la senèstra neojacobina. Lei mediàs privats e publics an vendut una retorica anti-senèstra, lèsta de compra, soventei-fes favorizada per leis errors e lei maladreiças de J-L Melenchon que lo camin politic es estrechament ligat ai declaracions pressas au nacionau e a l’internacionau. Siguem clar sus aqueu capítol : es pas la persona soleta qu’es messa en causa mai aquela abséncia de pragmatisme dau quotidian e lo mòde collectiu de decision que fan una politica de senèstra.

Crèma au lume que lei ponchs mai sensibles per l’ensems de la classa politica son mai prefonds tre que se tracta de reforma constitucionala, dau rampèu d’una VIena Republica ipotetica, e subretot que s’assaia de tornar pensar la sempiternala « decentralizacion-deconcentracion » dei poders successius favorables au statu quo dins aqueu domèni. Car la solucion preconizada per d’unei d’una Amassada contituanta pèsa gaire fàcia ais abituds centralistas integradas per lei ciutadans, indefugiblas dins lo quadre d’una remessa en causa de la Cinquena. 

Lo pièger seriá de contuniar de desconèisser lei blocatges qu’ensègon la lèi Defferre inacabada, lei mastrolhatges sarkozistas, olandistas e macronistas, per parlar dei mai recents e vesibles dei pedaçatges regionaus. Lo « procèssus Beauvau » sus l’autonomia de Corsega desvèla aquela tradicion monarco-republicana longassa que responde localament e parcialament a una butada democratica, per la faire longanhejar e evitar de prendre a la braceta la question de la democracia territoriala. Es aquela França exagonala e coloniala deis Otramars que sonha son excepcion illiberala dins lo concèrt deis Estats europencs deis estructuras diversificadas : regionalizacion democratica, formas d’autonomias coma expression d’una autra cultura federala e solidària. Fàcia ai solucions diferenciadas possiblas, l’oligarquia centralista e la senèstra son au nis de la serp. Constitucionalistas sobeiranistas, s’abstenir !

Es mai que mai dins aqueu rapòrt de fòrça que la senèstra se deu emancipar dei reflèxes qu’an marcat son istòria centralista. Aquela question politica vitala per la democracia es mai pausada per trobar solucion. Se per d’unei son aplicaion es luench d’emergir dins lo contèxt d’urgéncia sociala, es pasmens un autre biais istoric de li respondre. Tanben dins l’urgéncia. Pichòt rampèu d’istòria e non pas dei mendres, la Fèsta de la Federacion (1790) nos i convida.

Gerard TAUTIL

(12/07/2024)

Avèm evitat çò pièger. E ara ?

Se podèm dire que çò essencial es estat salvat, se nos podèm regaudir de l’impossibilitat per l’extrèma dreta de formar un govèrn, aquò empacha pas que la sequéncia electorala longa daissa sens cap de responsas un fum de questions. Nòstra democracia es malauta.

Poirem pas escapar a un debat grand sus l’organizacion de nòstras institucions.

Lo Partit Occitan participarà als debats que vendràn per trobar una solucion a la crisi. Aquò se deurà far sens garolhas inutilas que farián impossibla la reconciliacion e que donarián pas cap de perspectiva d’avenir.

Per delà la faiçon que lo poder central poirà èstre organizat pels meses que venon, per delà las alianças eventualas, es tota la construccion institucionala qu’es en causa.  

L’ipercentralizacion del poder dramatiza los episòdis electorals ; lo sistèma electoral e l’organizacion dels poders a mancat de donar totas las claus a l’extrèma dreta sus un periòde de qualques setmanas. 

Lo Partit Occitan apèla dempuèi de temps que se tòrne organizar lo poder amb una descentralizacion potenta que tornarà als ciutadans una vision sus las decisions que los concernisson.  

Aquò es l’enjòc dels meses que venon. Nos cal una regionalizacion ambiciosa amb de vertadièrs poders per las regions e de contrapoders potents. Tot dèu èstre fait per riscar pas mai que tot cabusse entre las mans d’un sol e unic partit. Cal ajustar, al demest d’autras causas, la melhoracion de la vida democratica, una justa reforma de la fiscalitat e la proporcionala sistematizada, en vista de coalicions a l’entorn de projèctes que poiràn respondre als besonhs del país. 

Per çò qu’es de la cima de l’Estat, los ròtles del Parlament, del primièr ministre e del president de la Republica, devon èstre reformats prigondament. Los limits de las institucions de la Vena Republica son estadas tocadas. Las electritz e los electors, mai responsables que lors representacions, venon de nos o dire : l’ipèrpresidencialisme, la verticalitat del poder e lo mesprètz, ne vòlon pas mai.  

L’aiga e la seuva que son un ben de tots !

Appel à participer à la manifestation du samedi 15 juin à Pau contre les projets E-CHO et BIOCHAR d’Elyse Energy

Crida per la manifestacion deu dissabte 15 de junh a Pau contra los projèctes E-CHO et BIOCHAR d’Elyse Energy

L’eau et la forêt sont des biens communs à l’humanité. L’exploitation qui en est prévue sur la zone de Lacq, dans le but de fabriquer des carburants qui se prétendent verts, n’est pas acceptable. Nous serons donc à Pau ce samedi 15 juin à 16 h, place de la Libération.

Nous soutenons l’appel à manifester des 65 organisations environnementales, syndicales et paysannes de toute la région qui n’acceptent pas ces projets d’Elyse Energy. Cette entreprise veut construire à Lacq une usine qui produira 75 000 tonnes de kérosène chaque année pour le transport aérien ainsi que 200 000 tonnes de méthanol pour le transport maritime. La matière première serait la biomasse forestière, c’est à dire des arbres. La déforestation ne peut être une façon de lutter contre le changement climatique.

Des quantités d’eau seraient aussi pompées dans el Gave de Pau pour produire de l’hydrogène par électrolyse. C’est l’inverse de ce qu’il faut faire quand on parle de décarbonation.

Nous appelons donc à participer à cette manifestation afin de soutenir les associations qui se mobilisent pour empêcher al mise en oeuvre de ces projets irréaliste et dangereux.

Ils sont présentés par leurs promoteurs comme très écologiques alors que le seul but est le profit; Ils sont le fruit de l’imagination de ceux qui veulent faire croire que lutter contre el changement climatique consiste à mettre une étiquette «bio »sur tout ce que l’on produit, sans se préoccuper des conséquences environnementales et sans établir un véritable bilan carbone.

Partit Occitan / Endavant !

Europe Écologie les Verts Béarn