Archives de catégorie : Actu

Mai de paritat e d’anonimat per las municipalas que venon

(Imatge generat per IA)

Lo 7 d’abril, l’Assemblada nacionala adoptèt en segonda lectura una proposicion de lei per armonizar lo mòde d’escrutin a las eleccions municipalas.

Foguèt una discutida tempestosa (mai). Après d’unas modificacions pel Senat, l’Assemblada nacionala adoptèt una proposicion de lei per armonizar lo mòde d’escrutin a las eleccions municipalas, qué que siá la dimension de la comuna. Aquel tèxte serà efectiu (levat se lo Conselh Constitucional i tròba d’empachaments) per las eleccions municipalas l’an que ven.

Aquò implicarà especialament la constitucion de listas paritàrias per totas las comunas (las de mens de 1000 estatjants compresas) e tanben la fin de çò que se ditz l’entremesclada (« panachage » en francés). Acabada la lista de candidatas e de candidats que se ne caliá raiar los noms que convenián pas. Una practica un pauc folclorica que garantissiá pas l’anonimat de l’electorat e podiá congrelhar de règlaments de comptes pendent o après l’eleccion.

Ara, es escrutin de listas per tot lo monde amb lo lagui d’aver tant de femnas coma d’òmes. Al moment del vòte al Palais-Bourbon, i aguèt clarament una linha de fractura entre esquèrra / blòc central d’un costat e centre-dret / dreta / extrèma-dreta de l’autre. Las explicacions de vòte en cò dels opausants al tèxte daissèron entreveire un refús de cambiar las costumas.

Pel RN, aquela proposicion de lei aviá « pas cap d’interès », gaire sosprenent de la part d’una formacion politica que sosten la causa de las femnas dins los discorses mas pas dins los vòtes.

Los grops LR (contra) e Horizons (abstencion) s’emportèron contra la fin de l’entremesclada, lo relambi d’aplicacion de la lei jutjat tròp cort e suggeriguèron de daissar far los senators. Lo deputat Pierre Cordier (LR, Arrdenas) denoncièt la risca d’una « politisacion » de las comunas petitas. Traduccion : evitem de cambiar tròp las causas, gardem de conselhs municipals rurals gaire « politisats » (mai aisits a convéncer pendent las eleccions senatorialas) e doncas gardem la manmesa de la dreta e del centre-dret sus la cambra nauta.

Lo camin cap a la paritat es encara long ça que la, quitament dins las comunas mai pobladas. Segon l’INSEE, dins l’espaci occitan, lo taus de consolessas per region va de 20,3% a 23,3%. A l’escala departamentala, Occitania ten 9 presidentas… 9 presidentas de 14 per França tota. E enfin, avèm pas qu’una presidenta de Region de quatre.

Pel Partit occitan, aquela lei es una avançada. Una avançada que permetrà de reviscolar lo personal politic e subretot de far que lo dit personal siá lo rebat vertadièr de la societat que representa… compausada a 51,5% de femnas.

Partit Occitan, lo 14/04/2025

Afar Le Pen : la lei es de totas e totes !

La lei es votada pel poder legislatiu. Es lo poder judiciari qu’es encargat de l’aplicar. Atal fonciona la democracia. A foncionat en conformitat amb çò qu’es previst dins la lei.

Degun pòt pas escapar a la lei dins una democracia.

Se d’unes pensan que lo Parlament a votat de leis tròp duras, la sola causa que pòdon far es de cambiar la lei dins lo repècte de las règlas democraticas.

Uèi un sistèma de malversacion de moneda publica es estat reconegut e condamnat amb nau ancianas e ancians eurodeputadas e eurodeputats, lors assistentas e assistentas e assitents parlamentaris e tanben lo Front National.

La justícia a reconegut l’emplec d’aquelas personas al profièit de lor partit politic suls dinèrs del Parlament europèu, donc los impòstes de las ciutadanas e dels ciutadans europèus.

Per delà la reconeissença de la frauda, la condamnacion de la dòna Le Pen mòstra un còp de mai que lo sistèma francés vira a l’entorn de la sola eleccion presidenciala. En considerant qu’es una tragedia qu’una persona se i posca pas presentar, es doblidar que vivèm pas dins una monarquia.

La justícia tòca una persona que pòrta de responsabilitats. La justícia a pas censurat un partit politic e sas idèas. Doncas la democracia fonciona. Çaquelà lo Partit Occitan daissa pas e daissarà pas de combatre las idèas e las fraudas de l’extrèma dreta.

Lo risc es de veire se desvolopar una campanha d’antiparlamentarisme e de denonciacion d’una justícia que seriá al servici d’un projècte politic. Seriá malastrosament un grand classic e se coneis ja amb las reaccions dels partits de l’extrèma dreta europèa.

D’ausir sos responsables e tanben lo president rus venir al secors de la presidenta del RN mòstra malurosament que las règlas democraticas elementàrias, a saber la separacion dels poders, es pas partejada per totes.

Partit Occitan, lo 31 de mars de 2025

Decès de Gustau Aliròl : omenatges totes azimuts

Lo Partit Occitan a perdut lo que foguèt pendent d’annadas son president. Gustau Aliròl es mòrt a 76 ans. Serà sepelit dins son vilatge de Sant Ostian,(Velai) lo matin del 19 de febrièr.

Las reaccions dins l’occitanisme son estadas fòrça nombrosas après l’anóncia de la mòrt de Gustau Aliròl. De reaccions son tanben vengudas de pertot dins l’exagòne, de Corsega, de Bretanha, del País Basc, de Catalonha e de tots los territòris que son recampats dins la federacion R&PS.

Al delà son los partits de l’Aliança Libra Europèa que tanben mandèron de messatges per saludar lo que foguèt un defensor afogat de l’union des pòbles minorizats d’Euròpa.

Gustau es un occitanista istoric que participèt a la naissença del movement politic occitan amb la creacion de VVAP (Volèm Viure Al País). Puèi foguèt un dels fondators del Partit Occitan.

Es coma occitanista que participèt a la creacion de la federacion Regions e Pòbles Solidaris e de l’Aliança Liura Europèa.

Universitari, especialista de dret foguèt tanben elegit per dos mandats coma cònsol màger dins sa comuna. De 2010 a 2015 foguèt conselhèr regional d’Auvernhe. Participèt amb lo Partit Occitan a d’eleccions nombrosas e a totas las mobilizacions en favor de la lenga occitana.

Venguèt participar recentament, al mes de novembre passat a Tolosa, a la reflexion prepausada per l’ADEO e lo Partit Occitan « sus l’occitanisme en 2025 ». Gustau Aliròl mancarà fòrça a l’occitanisme mas son experiéncia, sos escrits nos ajudaràn per seguir lo camin.

 

Partit Occitan lo 17/02/2025

Ucraïna : l’Euròpa deu èstre a la taula de las negociacions

Lo Partit Occitan estima que la plaça de l’Union Europèa es a la taula de tota negociacion pertocant la patz en Ucrània.

D’informacions circulan sus de discussions entre lo president dels Estats-Units e lo president rus per que siá mesa en placa una taula per negociar.

L’Euròpa pòt pas acceptar d’èstre estremada dins lo cas que se faga aquela negociacion. L’Euròpa, qu’apara e promòu los principis democratics sus son territòri, dèu pas abandonar Ucrània e la daissar sola a l’entorn d’una taula ont se trobarén sonque Donald Trump e Vladimir Potin que lor sòmi unic es d’espotir nòstras democracias.

L’esfòrç financièr qu’a fait l’UE per ajudar lo pòble ucranian es important. Es un esfòrç qu’an pagat totes los europèus per protegir lor continent de las ambicions imperialistas del president rus e de son mesprètz per la democracia.

La posicion del President dels Estats-Units es tanben preocupanta. Qué vòl ? Vòl plaçar son país coma un actor indefugible dins l’encastre d’una reconstruccion d’Ucrània ? Qualas concession s’aprèsta a far a la Russia ?

Las leçons de democracia que son donadas pels responsables politics americans dempuèi qualques setmanas son inquietantas.

L’abséncia de l’Union Europèa dins d’eventualas negociacions seriá una victòria dels partits d’extrèma dreta que, duscas al dintre de l’UE, an pas quitat de sostenir lo dictator rus.

Enfin, una abséncia de l’UE dins las negociacions seriá tradir lo pòble ucranian qu’a pagat ja fòrça car sa resisténcia a la Russia.

A Gustau Aliròl (1948-2025)

La tèrra on repausaràs que l’as aimada. Qu’as passat temps a lutar per ela. T’arcuelherà solide com cau. Qu’èra tanben la tèrra de tons pairs e, per qui la coneish un pauc, la toa faiçon d’estar e de pensar que’s compren aisidament. Qu’ei ua tèrra exigenta. Aqueth país de Velai qu’èra  per tu sancèrament occitana. Qu’ac as dit, escriut, explicat en cada moment de la toa vita de militant. Per tu las causas non podèvan estar copadas a tròç, compartimentadas, dab d’un costat ua accion qui seré estada « culturau e lingüistica » e de l’aute  ua accion qui seré « politica ». Que n’avem sovent parlat e discutit au Partit Occitan : non i a pas arren de mei politic que la question de la lenga ; mes tribalhar en favor de la lenga shens pensar lo contèxte politic que seré pèrder temps.

Atau qu’estós de tots los combats. Elegit en la toa comuna puish tanben quauques annadas au Conselh regionau d’Auvernhe, que sabèvas que lo combat occitanista se deu pagerar en decenias. Darrèr las avançadas qui podom conéisher en los diferents combats qui estón los nostes, qu’èras lo prumèr a parlar de las dificultats seguentas. Donc, no’t conegom pas jamei d’estrambòrd au delà de çò de necessari, de rasonable. Que disèvas que calèva tostemps aver la volontat de compréner ua situacion abans de la comentar. Aquò que s’apèra la rigor.

La tèrra on repausaràs que t’a ensenhat tanben que la reflexion se deu apariar tostemps dab l’accion. Que serés podut demorar a observar de luenh las causas e que las averés comentadas dab la toa competéncia universitària. Quí t’ac averé arcastat ? Arrés de segur ; mes tu que sabèvas que l’occitanisme èra tanben ua experiéncia geografica, sociau, la necessària coneishença d’un territòri en la soa diversitat e la soa unitat. Be’n hasós quilomètres pertot en Occitania ; qu’ei de la grana qui parli de segur, la qui reconeish lo nom « d’occitans » a tots los qui demoran e viven en tèrra d’Òc.

La tèrra on repausaràs adara, la d’aqueths volcans neishuts plan abans nosautes, teatre de quauques episòdis tragics de l’istòria occitana e de l’istòria universau, que t’aurà ensenhat que, a maugrat tot l’estacament qu’òm pòt aver au son parçan, lo son territòri deu quotidian, que cau saber anar véder mei luenh. Qu’ei aquò qui hasó de tu un militant federalista, autonomista a la pagèra de l’Euròpa. Qu’ei aquò qui explica lo ton engatajament a R&PS e a l’Aliança Libra Europèa. Qu’ei aqueste camin qui balha tot lo son sens au ton engatjament prumèr a Volèm Viure Al País. De voler víver sus la soa tèrra non vòu pas díser que’n cau har un territòri estequit e de i víver copat de la rèsta deu monde ; qu’ei tot lo contrari. Çò qui’ns dèishas, çò qui demorarà en la nosta memòria, en las nostas publicacions que n’ei la pròva.

La tèrra on repausas uei qu’ei occitana ; e que n’ei un pauc mei gràcias a tu. Mercés Gustau.

David Grosclaude per lo Partit Occitan

Lo comol dels mandats, una passion francesa.

(Captura Vila de Pau)

Segon lo novèl locatari de Matignon, empachar un elegit de comolar las responsabilitats de parlamentari e d’executiu local es una « error », qu’es sinonim de « rompedura entre la basa de la societat francesa e dels mitans de poder ». Lo comol dels mandats crèa pas d’expèrts mas farga de notables. Noirís pas la democracia, alimenta lo clientelisme.

Lo non-comol favorisa el lo renovèlament del personal politic e contribuís (modèstament) a eradicar lo flèu dels « barons locals » pels quals lo monde vòtan pr’amor « an de contactes a París ». Ajuda tanben los elegits a se tornar centrar sus lors prioritats. D’aquesta passa, los afars corrents dels conciutadans paulins an pas la meteissa urgéncia que los dels nòstres conciutadans maoreses a la seguida del passatge de l’aurassa Chilo.

Pel Partit occitan, aquela particularitat plan francesa del comol dels mandats es lo simptòma de las dificultats qu’a la societat francesa a rompre lo ligam constrenhent amb lo poder central. Un elegit que dispausa de las competéncias e dels mejans sufisents per agir al dintre de sa collectivitat pòt perfèitament complir sas missions e demorar al contacte. Pas besonh dins aquel cas d’anar cercar de sosten a la Cort.

Partit Occitan, lo 17/12/2024

Lo francés es la nòstra lenga comuna, pas la nòstra lenga unica !

(Fòto de la plaça de la Republica e Elna – Palauenc05 CC)

Al cors de l’estiu de 2022, un quinzenat de comunas an modificat lor règlament interior, permetent especialament als conselhièrs municipals d’intervenir oralament en catalan. Meteissa causa per de deliberacions escritas somesas al vòte dels elegits. Dins un cas coma dins l’autre, la primautat del francés èra pas cap questionada, puèi que lo règlament impausava una revirada a cada còp. Mas ausir o legir una lenga dita « regionala » al dintre d’un conselh municipal, aquò èra ja tròp per d’unes.

La prefectura dels Pirenèus-Orientals s’es doncas afanada de far un recors graciós puèi d’atacar al tribunal administratiu de Montpelhièr, aqueste invalidant aquela modificacion del règlament per una decision tornada lo 9 de mai de 2023. Los elegits catalans an fait apèl, es doncas estat al torn de la cort administrativa d’apèl de Tolosa de se clinar sus aquel cas. Prenent sa decision lo 28 de novembre passat, la cort d’apèl a doncas decidit de confirmar lo jutjament del Tribunal Admnistratiu de Montpelhièr… Demostrant en passant l’intransigéncia de l’Estat per çò qu’es de l’usatge del sol francés coma lenga administrativa.

Segon los magistrats tolosans, la lei nimai enebís nimai autorisa « exprèssament los elegits d’un conselh municipal a s’exprimir dins una lenga regionala al cors de lors intervencions oralas davant aqueste conselh municipal ». A mai, l’ordenança de Villers-Coterêts « s’aplica pas qu’a las decisions de justícia e enebís pas tanpauc un tal usatge d’una lenga regionala al moment d’un conselh municipal ». Malgrat aquò, los jutges an demostrat (tornamai) lo costat decoratiu de l’article 75-1 de la Constitucion qu’a pas « creat cap de dret o libertat opausabla al profièit dels particulièrs o de las collectivitats territorialas e a pas, especialament, per mira d’amendrir la portada de l’article 2 ». Tornamai, los jutges administratius an doncas interpretat la lei amb la vision ultra-restrictiva impausada pel Conselh Constitucional e lo Conselh d’Estat. 

Lo Partit occitan, còsta Regions e Pòbles Solidaris, sosten los elegits d’Els Banys i Palaldà, Elna, Portvendres, Sant Andreu de Sureda e Tarerac dins lor luta per la reconeissença dels drets lingüistics. Aquestas an l’intencion de portar lo clam al Conselh d’Estat e que seriá pas lor « ultima cartocha« . Esperem qu’auràn pas a anar duscas a la Cort Europèa dels Drets de l’Òme (CEDH) per beneficiar d’un dret basic dins d’autras democracias pel mond.

Partit occitan lo 15/12/2024

Censurem lo centralisme !

Lo 4 de decembre après 20h, l’Assemblada nacionala a causit : 331 deputats an fait tombar lo govèrn Barnier pel biais de la mocion de censura depausada pel NFP.

Aquela serada es pas que l’abotiment logic de tres meses de longairinas de l’èx-primièr ministre, fasent de mai bon grat dalhar la camba cap a la dòna Le Pen.

Es tanben lo fracàs del dit « arc republican » a s’endevenir sus de sicuts pertocant l’ensemble dels ciutadans e qu’a ofèrt al public l’imatge d’un poder legislatiu incapable de far rampèl a l’executiu levat en lo menaçant de l’ultim recors a la censura.

Es enfin la soma dels actes d’un president indiferent e arrogant, semblant considerar l’exercici del poder coma una vulgara tele-realitat.

Pel Partit Occitan, lo presidencialisme e lo centralisme a la francesa meton l’ensemble de las ciutadanas e dels ciutadans a la mercé dels capricis d’unes. Coma o constatàvem ja en setembre quand arribèt Michel Barnier a Matignon, lo centralisme daissa TOT lo poder entre las mans d’un sol nivèl de decision.

Aquel sistèma es incapable de rebatar la diversitat e de crear una cultura del compromés qu’es indispensabla en democracia. La sola via de sortida per nosautres es la mesa en plaça d’una Republica federala dins la quala seriá donat de vertadièrs poders autonòmas a las regions.

Partit Occitan, lo 05/12/2024

Congrès de l’AMF : una denonciacion mai del centralisme !

L’associacion dels cònses de França denóncia lo centralisme e la volontat de l’Estat de far pagar lo deficit budgetari a las comunas. Mas fa d’annadas que los elegits locals se dison encolerats…e res càmbia pas.

Aquesta setmana se debana a Paris lo congrès de l’AMF ( associacion dels conses de França). l’AMF onsidèra que lo projècte de budget de l’Estat per 2025 se farà sus l’esquina de las comunas en rason dels estalvis que seràn faits en redusir de 5 miliards la moneda que serà donada a las comunas.

Per l’AMF seràn pas 5 miliards mas en realitat 11 miliards que seràn pres sus las divèrsas dotacions a las comunas. Per l’associacion es, a còp segur, una entrava a la creissença, a l’investiment e marcarà una degradacion mai dels servicis publics sens per aquò solucionar la crisi de las finanças publicas.

Los elegits de l’AMF demandan tanben que sián melhoradas las condicions de trabalh dels elelgits locals. Las vocacions començan de mancar. L’AMF demandarà al primièr ministre « una vertadièra descentralizacion ». Lo president de l’AMF, lo cònsol de Canas, explica que : « lo centralisme es costós e qu’entrava l’iniciativa locala ».

De segur son d’idèas que lo Partit Occitan pòt pas contestar. La necessitat de mai d’autonomia fiscala per las collectivitats, la denonciacion del centralisme son de causas que ditz lo Partit occitan dempuèi d’annadas.

Las divèrsas associacions d’elegits de las collectivitats territorialas daissan pas de far regularament de comunicats per denonciar lo centralisme e sas derivas.

Mas nos podèm interrogar sus l’eficacitat d’aquelas denonciacions. A cada decision de l’Estat per redusir los mejans de las collectivitats ( impòst remplaçat per una dotacion d’Estat, reduccion regulara de las dotacions …) s’ausisson de paraulas definitivas sul centralisme mas…las causas seguisson coma abans. Auràn la capacitat, e subretot la volontat, los elegits d’aquelas associacions per obligar lors partits que govèrnan a París a metre en causa lo centralisme ?

Tot aquò fa pas que refortir l’idèa que, per cambiar vertadièrament los rapòrts entre l’Estat central e las collectivitats, çò mai eficaç seriá que i aguèsse d’elegits pregondament convençuts que l’autonomia de las collectivitats es la via que nos cal seguir. Donc una reflexion dels occitanistas sus lor engatjament dins las eleccions municipalas de 2026 dins las nòstras comunas es necessària se volèm sortir de declaracions qu’an pas de seguida.

Los feminicides, n’i a pro !

A l’ora d’escriure aquelas linhas, son 122 feminicides que foguèron repertoriats. E malastrosament, o sabèm, aquela chifra evolucionarà encara d’aicí la fin de 2024… 122 femnas qu’an pas totjorn de nom dins los articles e reportatges que lor son consacrats… 122 femnas que foguèron tuadas en causa de lor genre… 122 femnas victimas d’un sistèma de poder que favorisa la banalisacion de las violéncias sexistas e sexualas atal coma lo murtre a caractèr misogine. Un sistèma de poder qu’espandís las violéncias als mainatges coma a las personas LGBTQIA+.

Las chifras parlan, e los feminicides son pas tan sovent d’agressions dins de parkings la nuèit coma nos o volrián far creire. Dins 91% dels cases, las victimas coneisson lor agressor (chifras 2019). Mai d’una femna de dos (53%, 2017) e mai de sièis jovas femnas de dètz dison aver ja estat victimas de secutament o d’agression sexuala al mens un còp dins lor vida (63%, ibid). Cada an en mejana, 213 000 femnas patisson de violéncias fisicas o sexualas, 29% d’entre elas an entre 18 e 29 ans (Sorsa : Nous Toutes).

Quitament se las causas avançan en dètz ans, amb un mai grand nombre de denonciacions (+98% entre 2017 e 2022) e especialament una diminucion leugièra dels feminicids conjugals (130 en 2017 contra 118 en 2022)… Aquela chifra sanglaçanta demòra tròp nauta e l’acompanhament de las victimas deu far l’objècte d’esfòrces suplementaris de la part de las fòrças de l’òrdre. Subretot quand las ditas victimas de feminicides avián ja fa part de la violéncia del conjunt o quand las violéncias se pòdon tanben cometre en linha. (Sorsa : Centre Hubertine Auclert). Se l’afar Gisèle Pélicot es uèi l’illustracion malcoranta de l’insecuritat de las femnas d’en pertot e en cò elas comprés, es tanben l’exemple d’un procediment qu’es anat duscas al procès contràriament als 86% de planhs per violéncias sexualas classificats sens seguida en 2024.

A la velha de la jornada internacionala per l’eliminacion de las violéncias faitas a las femnas (lo 25 de novembre), lo Partit occitan exprimís tota sa solidaritat e son sosten a las femnas victimas de violéncias de genre e las estructuras que s’esfòrçan d’eradicar aquel flèu. Dins sa volontat d’una societat benvolenta e apasimada, lo PÒc apèla los poders publics a renfortir los otisses d’informacion e de prevencion que dispausan… a començar per l’Estat que deu tornar sus sa diminucion de 10% del budget autrejat a la luta per l’egalitat òmes-femnas. Apèla tanben a una melhora formacion dels policièrs sus aquelas questions. Lo benestar, la securitat e la vida de la mitat de l’umanitat, aquò se barata pas !

Partit Occitan lo 18/11/2024