Lo president de la Republica anóncia de mesuras fòrça insufisentas per lutar contra lo cambiament climatic. Los pilars ne son la veitura electrica, lo nuclear e projèctes decidits a París  

L’anóncia de la planificacion ecologica pel president de la Republica foguèt un polit exercici de reciclatge d’anóncias e de promessas ja faitas. La causida lexicala foguèt tanben de tria. L’expression « ecologia a la francesa » es pas inocenta. Martelejar lo mot de « sobeiranetat » sus un tèma coma la luta contra lo cambiament climatic es pas neutre tanpauc. Los vents e las nívols, o sabèm, passan las frontièras sens autorizacion. La question èra puslèu de flatar un electorat matracat per las paraulas d’un partit que pensa que de s’embarrar es la solucion per tots los mals.

Anonciar la fin del carbon, que representa quasi pas res mai dins las emissions de CO₂ en França, pòt far rire. Parlar de « sobeiranetat » e explicar que se farà l’inventari de las ressorças minièras (litium, cobalt…) del territòri francés, es de comunicacion. Tornar metre sus la taula l’idèa de RERs metropolitans ( un modèl parisenc que vòlen aplicar a totas las vilas ? ) mentre que l’anóncia data ja de qualques meses, mòstra qu’aquel plan es una compilacion de causas ja ditas. Non pas remetre en causas los amainatjaments rotièrs grands e las despensas faraonicas per las LGVs es una contradiction de las màgers. 

Parlar de la veitura electrica coma se foguèsse una solucion miraculosa es un miratge per nos embalausir. Es pas possible e o cal pas desirar tanpauc. Mas E.Macron o confessava dins son entrevista televisada : « sèm estacats a la banhòla, nos agrada la banhòla, e ieu l’adòri ». A lo dret de o pensar mas de daissar creire que tot serà coma abans sonque en cambiant lo petròli per l’electricitat es pas rasonable. Lo monde rural per exemple a besonh de solucions autras que la veitura. Cal far de causas nòvas dins aquel domeni, prepausar d’autras solucions. 

Lo pilar nuclear còsta ja fòrça car tal coma es. Lo finançament de reactors mai es pas una bona novèla, ni ecologica, ni economica. 

Un còp de mai lo poder central decidís dels objectius « qu’explicarà als territòris ». Parla de « budgets verds » de « libertats d’accion vertadièras » per las collectivitats territorialas mas seguís en parlant dels « objectius clar e partejats ». En vertat, las collectivitats faràn çò qu’a decidit l’Estat.

Serà benlèu una « ecologia nacionala » e una « ecologia territorializada » coma o ditz lo president de la Republica, mas sus un modèl centralizat. L’Estat central farà aplicar sas decisions e las farà pagar per de collectivitats que mancan ja d’autonomia politica e budgetària. Perqué parlar de libertat donada a las collectivitats quand, es causa coneguda, l’Estat quita pas de redusir lor autonomia financièra ?  

Perqué menaçar preventivament los marrits escolans¹ ? Dire que lo ròtle de las comunas, departaments e regions serà capital e dins lo meteis temps explicar que las collectivitats seràn acompanhadas :« en engenheriá per que las bonas responsas sián portadas sul terrenh ». Es supausar que fàcia a la crisi ecologica las collectivitats coneisson pas lo territòri. Es afirmar que lo poder central es lo sol que pòsca far quicòm. Donc guidarà la man de las collectivitats per que siá aplicat son projècte. Aquel modèl de decision centralizada pròva que demòra fòrça a far per maridar luta contra lo cambiament climatic e democracia.

1. Segon E. Macron una ecologia territorializada  es : « d’objectius nacionals partejats al nivèl dels territòris e declinats amb, al fons, d’objectius intangibles e una libertat donada suls mejans e lo camin a aténher ; d’indicators e de responsabilitats clarament establits per poder diferenciar los que son engatjats e an de resultats e los que decidisson de pas jogar lo jòc »  (Extrèit de l’intervencion a l’Elysée lo 25 de setembre) ↩︎